Ιστορία της ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ


Η Ελασσόνα.

 Η Ελασσόνα είναι χτισμένη στους πρόποδες του Ολύμπου και αποτελεί έναν από τους συνδετικούς κρίκους ανάμεσα σε Νότια Ελλάδα και Βόρεια, αντίστοιχα (ενώνει οδικά τους νομούς Λάρισας, Πιερίας, Κοζάνης και Γρεβενών). Ανήκει στον Νομό Λάρισας και είναι η έδρα της Επαρχίας Ελασσόνας. Η Επαρχία Ελασσόνας χωρίζεται σε έξι Δήμους και τρεις Κοινότητες, Οι Δήμοι είναι: α)Δήμος Ελασσόνας, β) Δήμος Ποταμιάς, γ) Δήμος Αντιχασίων, δ)Δήμος Λιβαδίου, ε) Δήμος Σαρανταπόρου, ζ)Δήμος Ολύμπου. Οι Κοινότητες είναι:α)Κοινότητα Καρυάς, β) Κοινότητα Τσαριτσάνης, γ) Κοινότητα Βερδικούσιας. Στην Ελασσόνα ανήκουν 52 χωριά συνολικά.




Η ιστορία της Ελασσόνας ανά τους αιώνες
 Η Ελασσόνα αποτελεί επίσης την έδρα του Δήμου Ελασσόνας και την έδρα της Ιεράς Μητρόπολης Ελασσόνας. Στο πέρας των αιώνων η Ελασσόνα πέρασε τις δικές τις γεωγραφικές, πληθυσμιακές και λοιπές αλλαγές ανάπτυξης και διαβίωσης, εκείνης και φυσικά των κατοίκων της. Ο Όμηρος την αναφέρει στην Ιλιάδα ως την «Λευκή Πόλη» ή «Λευκή Ολοσσών» και αυτό γιατί υπήρχε έντονα στα Ομηρικά χρόνια της αρχαιότητας, στην περιοχή, λατομεία γύψου και κιμωλίας όπως επίσης και με χρώμα λευκό, ασβεστόλιθοι. Ο ηγέτης της Ολοσσώνας ήταν εκείνη την εποχή ο Πολυκλείτης. Στην συνέχεια με το πέρας του χρόνου η φυλή των Λαπιθών στην αρχή και στην συνέχεια η φυλή των Περραιβών άφησαν τα σημάδια τους επάνω στην πόλη ενώ στα Βυζαντινά χρόνια ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης αλλάζει την ονομασία της σε «Ελασσών».
 Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας η Ελασσόνα αποτελεί μέρος όπου οι κατακτητές περνάνε εύκολα και διασχίζουν το μέρος χωρίς σχετική δυσκολία, κάτι που συνεχίζεται και κατά την πρώτη διάρκεια της απελευθέρωσης της χώρας αφού όλη η Θεσσαλία είναι και πάλι ελληνική, εκτός από την Ελασσόνα και τον Όλυμπο.Η τελική απελευθέρωση για την πόλη θα είναι στις 6 Οκτωβρίου του 1912 (υπάρχει η γιορτή «Τα Ελευθέρια» για να τιμήσουν την ιστορική εκείνη ημέρα). Στο Βαρόσι που αποτελούσε την παλιά πόλη της Ελασσόνας (αφού Τιταρήσιος-Ελασσονίτης χώριζαν την περιοχή σε παλιά και νέα πόλη αντίστοιχα, με την νέα πόλη να θεωρείται το νότιο μέρος της) άρχισαν να εισχωρούν με την ιστορική ανταλλαγή πληθυσμών κάτοικοι από την Σμύρνη, τον Πόντο και τον Καύκασο (όπως επίσης και από την παλιά Τρανσυλβανία και Ρουμανία). Η Ελασσόνα διέθετε τότε 5 τούρκικα τζαμιά αλλά απέμεινε τελικά μόνο ένα που σώζεται μέχρι και σήμερα. Στην περίοδο της Κατοχής και πάλι η Ελασσόνα αποτέλεσε εύκολη λεία για τους αντιπάλους της αφού η Ιταλική Φρουρά ήταν εγκατεστημένη στην περιοχή ενώ η τελική απελευθέρωση της πόλης έγινε την χρονιά του 1944.


Μνημείο φονευθέντων.

Μνημείο Εθνικής Αντίστασης.

Μνημείο Αρχιμανδρίτη Νεόφυτου Σάρρου.

Γεωργάκης Ολύμπιος.

Αρχαίο Θέατρο.







Η σύγχρονη ιστορία της Ελασσόνας
 Στα νεότερα χρόνια η Ελασσόνα άρχισε σιγά-σιγά να αποτελεί μέρος όπου άνθισε έντονα το εμπόριο, η γεωργία και η κτηνοτροφία, με κορυφαίο προϊόν της ανά την Ελλάδα (και Ευρώπη), την Φέτα Ελασσόνας. Στην κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής εκτός από την καθιερωμένη ανά δύο χρόνια γιορτή της Φέτας είναι πλέον τα τελευταία έτη και το Dream Festival, μια διοργάνωση υπό την αιγίδα του Πολιτιστικού Προξενείου της πόλης.
 Στον αθλητικό χώρο η Ελασσόνα διαθέτει την ποδοσφαιρική ομάδα της Ελασσόνας (όπου προήλθε από την συνένωση του ιστορικού ΠΟΕ και του Ολοσσών), την μπασκετική ομάδα του ΓΣΕΕ (όπου προήλθε από την ένωση του ΓΣΕ και της Ένωσης Ελασσόνας), το γυναικείο τμήμα βόλεϊ, το τμήμα του στίβου (με τις πολλές επιτυχίες του παρελθόντος), το τμήμα της Παλαίστρας Ελασσόνας (που εδώ και χρόνια πρωτοστατεί στον ελληνικό αθλητισμό), τον Χιονοδρομικό Ορειβατικό Σύλλογο και εκτός από τα διάφορα Γυμναστήρια, και το τμήμα της σχολής TAEKBONTO. Στον Δήμο Ποταμιάς επίσης υπάρχει και αγωνιστικό τμήμα ΤΖΟΥΝΤΟ, τα τελευταία χρόνια.

Εσωτερικός χώρος παλαίστρας.

Ποδοσφαιρικό γήπεδο Ελασσόνας.

Στίβος.

Προφήτης Ηλίας.

Δημοτικο Ωδείο Ελασσόνας.
 
Τα αξιοθέατα
 
 Μεγάλο σύγχρονο αξιοθέατο και πηγή κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης αποτελεί το ολοκαίνουργιο Κλειστό Θέατρο, δίπλα από το Πνευματικό Κέντρο της πόλης, όπου πολλές φορές, η διάσημη και ιστορικότατη Φιλαρμονική του Δήμου Ελασσόνας και οι τοπικές αρχές έχουν προσφέρει στο κοινό της πόλης αξέχαστες στιγμές(καλώντας (και θεατρικές) παραστάσεις και ανθρώπους που ανοίγουν τα σεμινάριά και τις συναυλίες τους από την συγκεκριμένη αίθουσα). Ιστορικά μέρη επίσκεψης αποτελούν το Μοναστήρι της Παναγίας Ολυμπιώτισσας (όπου υπάρχει και Μουσείο στην εσωτερική του όψη), το Αρχαίο Θέατρο, το παλιό πέτρινο γεφύρι δίπλα από το παλιό Ωδείο, το Μαντάνι της Γιάννενας, το Τούρκικο Τζαμί και οι πολλές εκκλησίες της πόλης, όπως ο πολιούχος Άγιος Δημήτριος, ο Άγιος Σπυρίδωνας, ο Άγιος Αρσένιος, τα Ισόδια της Θεοτόκου, ο Απόστολος Λουκάς όπως και τα παλιά εξωκλήσια του Προφήτη Ηλία και του Άγιου Αθανασίου. Στην κεντρική πλατεία της πόλης υπάρχει το μνημείο του Νικοτσάρα, του Γεωργάκη Ολύμπιου, του Χριστόφορου Περραιβού αλλά και το μεγάλο Μνημείο Φονευθέντων

Πνευματικό κέντρο και κλειστό Θέατρο.

Άγιος Δημήτριος.

Κεντρική πλατεία Ελασσόνας.

ΔΕΠΤΑΚΑΛ.

Δημαρχείο.






Οι προοπτικές
 15.000 κατοίκους έχει η Ελασσόνα.Οι προοπτικές στην πόλη της Ελασσόνας είναι λιγοστές (αν εξαιρέσει κανείς την οικονομική ανάπτυξη των πολιτών μέσα από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα). Εδώ και αρκετά χρόνια η πόλη μπήκε στο σχέδιο για την ανάπτυξη του Φράγματος ηλεκτρούδρευσης ολόκληρης της περιοχής αφού έτσι θα υπήρχε σύνδεση της πόλης με τους τριγύρω οικισμούς όπως τα Αραδοσίβια, το Αγιονέρι, τον Ευαγγελισμό και γενικά τον Δήμο Ποταμιάς. Το έργο σταμάτησε εδώ και αρκετά χρόνια και ουδείς γνωρίζει τι μπορεί να συμβεί. Ο Όλυμπος και η δημιουργία ενός Χιονοδρομικού Κέντρου παραμένει «όνειρο θερινής νυκτός»…Πριν από ενάμιση χρόνο τέθηκε το ζήτημα για δημιουργία εργοστασίου κοιτασμάτων λιγνίτη στο Δομένικο, κάτι που σήμαινε διάλυση αρκετών χωριών του Δήμου Ποταμιάς (επάνδρωση των συγκεκριμένων κατοίκων ή σε άλλα κοντινά χωριά ή σε άλλη πόλη), η Ελασσόνα στάθηκε αντίθετη και το θέμα έχει παγώσει. Αν γυρίσουμε λίγα χρόνια πιο πίσω θα δούμε την περίπτωση του Καπνεργοστασίου δίπλα στον Ομαδικό Αμπελώνα, όπου υπήρξε για αρχή η σκέψη να λειτουργήσει σαν Εργοστάσιο παραγωγής καπνού, στην συνέχεια σαν Κρατική Σχολή (ΤΕΙ) ακόμη και σαν Πανελλήνια Φυλακή. Τίποτα δεν συνέβη μέχρι στιγμής. Μπορεί η Φέτα Ελασσόνας να είναι ανάδειξη για τον τόπο αλλά ακόμη και έτσι να είναι αυτό θα έχει θετικό αποτέλεσμα για ένα 30 τοις 100 των κατοίκων. Η Ελασσόνα έχει ανάγκη από ανάπτυξη συνεχή και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την δημιουργία ενός οργανισμού που θα έχει ζωή για πολλές δεκαετίες.
 Εκτός από την περίπτωση μιας σχολής που θα φέρει νεαρό κόσμο και κέρδη στην τοπική αγορά υπάρχει πλέον και η περίπτωση μιας Μονάδας Κέντρου Νεοσυλλέκτων, αφού η ιστορική Στρατιωτική ΠΑΠ οδεύει προς «κλείσιμο» και όλος αυτός ο τεράστιος χώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σωστά και όχι άσκοπα! Η γεωγραφική θέση της Ελασσόνας είναι μαγευτική, με βάση τα δεδομένα μιας πόλης που δεν βρέχεται από θάλασσα αλλά από ένα ζεστό λεκανοπέδιο με βουνά και λόφους γύρω-γύρω. Το κλίμα της θερμοκρασίας είναι εξαιρετικό και σε αυτό βοηθάει το βουνό των Δώδεκα Θεών. Αλλά για να γνωρίσει καλύτερα ο Έλληνας (εκτός του ντόπιου Ελασσονίτη) την πόλη μας, πρέπει το ρου της εδώ ιστορίας να αλλάξει ριζικά…

Δρομάκι.

Άγιος Αρσένιος.

Μικρός καταρράκτης στο Αναψυκτήριο.

Νικοτσάρας.


Ο επισκέπτης την ανακαλύπτει μόνο όταν περιδιαβεί τις γωνιές της

Του Ντινου Κιουση

Η Ελασσόνα βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της Ελλάδας, βόρεια της Λάρισας, στον ομώνυμο νομό, κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες μιας σειράς λόφων, στη νότια πλευρά του Ολύμπου. Την πόλη διασχίζει ο Ελασσονίτης ποταμός που εκβάλλει στον Πηνειό και τη χωρίζει σε δύο μέρη, την παλιά πόλη που είναι χτισμένη στους πρόποδες του λόφου της Ολυμπιώτισσας και ονομάζεται Βαρόσι, και στη νέα πόλη που απλώνεται στη δεξιά όχθη του ποταμού. Τα δύο μέρη της πόλης συνδέουν τρεις γέφυρες και ένα παλιό τοξωτό γεφύρι, που είναι κι ένα από τα αξιοθέατα της περιοχής.
Ο ταξιδιώτης που περνάει απλώς μέσα από την Ελασσόνα αποκομίζει μια μάλλον αδιάφορη εντύπωση. Αν όμως περιδιαβεί την μικρή πόλη η εντύπωση αλλάζει. Από τα νεολιθικά ευρήματα κοντά στην ακρόπολή της προκύπτει πως η ιστορία της ξεκινάει από τη νεολιθική εποχή. Η ονομασία της πάντως προέρχεται από την Περραιβική πόλη Ολουσσώνα. Αναφέρεται στην Ιλιάδα του Ομήρου επειδή πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο μαζί με τον ηγεμόνα της, Πολυκλείτη, ως «λευκή ολοοσσών» λόγω των πλουσίων κοιτασμάτων γύψου και κιμωλίας που υπήρχαν στην περιοχή.
Τη Βυζαντινή περίοδο ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός (6ο αι. μ.Χ.) έκτισε το φρούριο της ακρόπολης και τείχη επειδή η Ελασσόνα ήταν «πόλη-κλειδί», καθώς όποιος την κατείχε, είχε και τον έλεγχο του Ελληνικού Βασιλείου των Β.Δ. συνόρων.
Κατά την τουρκοκρατία, ο στρατηγός Τουραχάν έφερε στην Ελασσόνα τουρκικό πληθυσμό και τη μεταμόρφωσε σε αμιγή τουρκική πόλη, έδρα επαρχίας Οθωμανών. Οσοι Ελληνες υπήρχαν, κατοικούσαν στη συνοικία πέρα από το ποτάμι, στο λεγόμενο «Βαρόσι». Εκεί εγκαταστάθηκαν τον 18ο αι. και Βλάχοι από την Πίνδο και τον Ολυμπο.
Σήμερα η Ελασσόνα είναι συγκοινωνιακός κόμβος τοπικού αλλά και υπερτοπικού χαρακτήρα και αποτελεί κυριολεκτικά μοναδικό σημείο αναφοράς για τις δραστηριότητες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής του βόρειου τμήματος του νομού Λάρισας. Εχει αξιόλογη τοπική αγορά όπου συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος των οικονομικών συναλλαγών της περιοχής.
Αξιοθέατα
Περπατήστε στην παλιά πόλη και επισκεφθείτε την Ιερά Μονή της Παναγίας της Ολυμπιώτισσας. Ακόμα το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ελασσόνας (Μαυροδήμου 1). Εξω από την Ελασσόνα στο Χάνι Χατζηγώγου (20ό χλμ. Ελασσόνας-Κοζάνης) θα βρείτε το Μουσείο Μάχης Σαρανταπόρου.
Περίπου 5 χλμ. από την Ελασσόνα βρίσκεται η Τσαρίτσανη, το «μικρό Παρίσι» του 18ου αιώνα. Το σλάβικο όνομα του οικισμού σημαίνει «βασιλική». Διατηρούνται μερικά παλιά αρχοντικά και εκκλησίες. Μιά από αυτές, ο Αγιος Νικόλαος είναι ένα αριστούργημα μεταβυζαντινής τέχνης (1600-1800). Στον νάρθηκά της απεικονίζονται οι αρχαίοι φιλόσοφοι.
Στα ΒΑ της Τσαρίτσανης σε υψόμετρο 950 μ. βρίσκεται το μοναστήρι Βαλέστικο. Η παράδοση λέει ότι η θαυματουργή εικόνα της εκκλησίας θεράπευσε τον γιο κάποιου Βούλγαρου αξιωματούχου, ο οποίος σε ένδειξη ευγνωμοσύνης έκτισε τη μονή και της έδωσε το όνομα βαλέστικο=παιδί. "Διαβάστε περισσότερα για αυτό το θέμα."